Οι 25 γυναίκες και το ψυχολογικό στοπ στον Πελέ στο Μουντιάλ του 1958

«Είναι εμφανώς νηπιακός χαρακτήρας και δεν έχει την απαραίτητη ωριμότητα για ένα ομαδικό παιχνίδι». Αυτά είναι τα λόγια του Ζοάο Καρβαλιάες, του ψυχολόγου της Εθνικής Βραζιλίας,για τον Πελέ, κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Κυπέλλου το 1958 στη Σουηδία.

Η συνέχεια γνωστή. Η Βραζιλία στο «Έβερεστ» του παγκοσμίου ποδοσφαίρου με τον 17χρονο Πελέ να συστήνεται στο κοινό, αν και το πορτρέτο ενός ανθρώπου που τον βάζει να ζωγραφίσει ο Καρβαλιάες, παρά λίγο να του στερήσει τη συμμετοχή του με τη Σελεσάο.

Η κατά κοινή ομολογία πιο επιτυχημένη εθνική ομάδα ποδοσφαίρου προσπαθεί να μαζέψει τα «κομμάτια» της από το «κάζο» του 1950 και τη νίκη της Ουρουγουάης στο «Μαρακανά» και δίνει ρεσιτάλ στα γήπεδα της Σουηδίας, κερδίζοντας το μεγάλο στοίχημα της χώρας οκτώ χρόνια μετά.

Όλα αυτά όμως, δεν έρχονται τυχαία.

Η αντικατάσταση των 25 γυναικών του προσωπικού με άνδρες

Βρισκόμαστε στην έκτη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου και η Βραζιλία δεν έχει ακόμη κάποια κατάκτηση. Οι Λατίνοι «μάγοι» της μπάλας δεν έχουν ανέβει ακόμη στην κορυφή του κόσμου, αν και είχαν την ευκαιρία τους στην πατρίδα τους το 1950, όμως η Ουρουγουάη τους χάλασε τα σχέδια.

Πλέον, το 1958 είναι μία εντελώς διαφορετική ιστορία και μία τεράστια πρόκληση. Η Σελεσάο έχει στο «τιμόνι» της τον Βιθέντε Φέολα, ο οποίος έχει στοχεύσει το Μουντιάλ του ‘58 και ετοιμάζει την ομάδα κατάλληλα για αυτό το τουρνουά.

Παρατηρείται επιπλέον, ένας γενικευμένος ζήλος για το εν λόγω Παγκόσμιο Κύπελλο από τους Βραζιλιάνους. Όχι μόνο από τους παίκτες, αλλά και από τους ανθρώπους που πλαισιώνουν το σύνολο. Όλοι έχουν πάρει στα (πολύ) σοβαρά την επιτυχία στη Σουηδία το καλοκαίρι εκείνο. Και οι προετοιμασίες αποδεικνύουν του λόγου το αληθές.

Αυτή η Εθνική Ομάδα της Βραζιλίας διαφέρει ριζικά απ’ όλες τις υπόλοιπες. Αρκεί να σκεφτεί κανείς, πως οι υπεύθυνοι εξετάζουν 25 διαφορετικές περιπτώσεις τοποθεσιών, όπου θα διαμένει η ομάδα, κατά τη διάρκεια της διοργάνωσης. Η χρηματοδότηση της Κυβέρνησης του Γιουσελίνο Κιούμπιτσεκ δίνει τη δυνατότητα να δουλέψει η αποστολή σε σταθερή βάση και οι αρμόδιοι εξαντλούν και το παραμικρό περιθώριο, προκειμένου να είναι όλα στην εντέλεια.

Τελικά, καταλήγουν στο ξενοδοχείο, που θα μείνουν άπαντες αυτό το διάστημα, όμως υπάρχει ένα πρόβλημα. Το προσωπικό απαρτίζεται κατά μεγάλο ποσοστό από γυναίκες, οι οποίες είναι 25 τον αριθμό. Τι σημαίνει αυτό; Πολλοί πειρασμοί για τους όχι και τόσο «ήσυχους» Βραζιλιάνους. Το οποίο μπορεί να τους οδηγήσει στο να παρεκκλίνουν από τον βασικό τους στόχο, που δεν είναι άλλος από το τρόπαιο.

Χωρίς δεύτερη σκέψη, οι ιθύνοντες αιτούνται την αντικατάσταση των γυναικών υπαλλήλων με άνδρες, κάτι που γίνεται δεκτό. Σαν να μην φτάνει αυτό, οι ίδιοι προσπαθούν να κλείσουν μία κατασκήνωση γυμνιστών που βρίσκεται λίγο πιο δίπλα, το οποίο όμως δεν στέφεται με επιτυχία.

Σε κάθε περίπτωση, η απόλυτη συγκέντρωση που θέλουν να έχουν στον περιβάλλον τους επιτυγχάνεται.

Η ζωγραφιά που λίγο έλειψε να «κόψει» τους Πελέ και Γκαρίντσα

Σε επιτελικό επίπεδο η ομάδα είναι πλήρης. Εκτός του προπονητή και των βοηθών του, οι ποδοσφαιριστές απολαμβάνουν τις υπηρεσίες ενός ιατρού, ενός οδοντιάτρου, ενός ταμία, ενός κατασκόπου για τις αντίπαλες ομάδες, αλλά και ενός ψυχολόγου, του οποίου το όνομα είναι Ζοάο Καρβαλιάες.

Ο τελευταίος ίσως και να ανησυχεί λίγο τον Φέολα. Ο λόγος δεν είναι άλλος από την προσέγγισή του, όσον αφορά τους ποδοσφαιριστές. Η μέθοδος του Καρβαλιάες είναι όντως λίγο άξια προς συζήτηση. Ανάμεσα σε μία σειρά από ψυχολογικά τέστ στα οποία υποβάλλει τους παίκτες του, τους ζητάει να ζωγραφίσουν και ένα πορτρέτο ενός απλού ανθρώπου.

Σύμφωνα με τα όσα ο ίδιος ισχυρίζεται, όσο πιο απλό είναι το σχέδιο (δηλαδή απλές γραμμές κλπ), τόσο πιο ενστικτώδης είναι ο παίκτης. Ενδιαφέρον έχουν οι δύο ζωγραφιές που ανήκουν ίσως στους δύο καλύτερους παίκτες της ομάδος: τον Πελέ και τον Γκαρίντσα. Ο Καρβαλιάες εξετάζει τα δύο σχέδια και ισχυρίζεται πως αμφότεροι είναι ακατάλληλοι να σηκώσουν το βάρος τόσο σημαντικών αγώνων.

Χαρακτηριστικά για τον Πελέ αναφέρει πως «είναι εμφανώς νηπιακός χαρακτήρας και δεν έχει την απαραίτητη ωριμότητα για ένα ομαδικό παιχνίδι». Για τον Γκαρίντσα δε, του οποίου η βαθμολογία είναι 38/123 πιστεύει ότι «είναι ανίκανος να διαχειριστεί την πίεση μεγάλων παιχνιδιών».

Μάλιστα, προτρέπει τον Φέολα να τους αφήσει εκτός της αποστολής, κάτι που, ευτυχώς για τους Βραζιλιάνους, εκείνος αγνοεί και τους συμπεριλαμβάνει στην ομάδα κανονικά με την επική ατάκα προς τον Καρβαλιάες: «Μπορεί να έχεις δίκιο, αλλά η αλήθεια είναι πως δεν έχεις ιδέα από ποδόσφαιρο». Και λίγες ημέρες μετά δικαιώνεται στον απόλυτο βαθμό.

Ο δρόμος προς το πρώτο

Μέσα σε τρεις εβδομάδες ακριβώς, η Βραζιλία παραδίδει μαθήματα ποδοσφαίρου στα γήπεδα της Σουηδίας. Με τον Πελέ και τον Γκαρίντσα να απουσιάζουν από τα πρώτα δύο παιχνίδια των ομίλων, οι υπόλοιποι κάνουν τη δουλειά τους απέναντι στην Αυστρία στην πρεμιέρα με 3-0, όμως η ισοπαλία με τους Άγγλους (0-0) στη δεύτερη αγωνιστική, καθιστούν τη νίκη με τη Σοβιετική Ένωση μονόδρομο.

Εδώ πάλι «χτυπούν» τα ψυχολογικά τεστ του Καρβαλιάες, ο οποίος ζητά από τους παίκτες να ζωγραφίσουν οτιδήποτε τους έρχεται πρώτο στο μυαλό. Όλη η προσοχή του στρέφεται στο σχέδιο του Γκαρίντσα, ο οποίος έχει αποτυπώσει στο χαρτί έναν κύκλο με κάποια καρφιά που ξεκινούσαν από την περιφέρεια του. Σαν ήλιο ένα πράγμα, αλλά πολύ πιο ακαθόριστο.

Όταν εκείνος ρωτά τον Γκαρίντσα τι απεικονίζει η ζωγραφιά του, η απάντηση που παίρνει, τον αφήνει τουλάχιστον έκπληκτο: «Είναι το κεφάλι του Καρεντίνια (σ.σ. ενός συμπαίκτη του στη Μποταφόγκο)». Το αποτέλεσμα είναι να τον κρίνει και πάλι ακατάλληλο για τη συνέχεια, με τον Φέολα προφανώς και να μην τον ακούει.

Μαζί με τον Πελέ, οδηγούν στη νίκη τη Βραζιλία με 2-0, δίνοντας ραντεβού στα προημιτελικά με την Ουαλία. Και από εδώ και πέρα αναλαμβάνει δράση ο «Βασιλιάς».

Με έξι γκολ στα τρία επόμενα παιχνίδια, η Βραζιλία κάθεται στον «θρόνο» του παγκόσμιου ποδοσφαίρου. Ένα απέναντι στην Ουαλία (1-0), τρία απέναντι στη Γαλλία (5-2) και δύο απέναντι στους οικοδεσπότες Σουηδούς στον τελικό (5-2) είναι αρκετά, έτσι ώστε να εκτοξεύσουν τον μύθο του «Μαύρου Διαμαντιού».

Ο 17χρονος Πελέ αφήνει το αποτύπωμά του στο χορτάρι και στιγματίζει τη διοργάνωση, όντας ο απόλυτος πρωταγωνιστής της πορείας προς τη δόξα. Είναι το πρώτο από τα τρία Παγκόσμια Κύπελλα που κράτησε στα χέρια του, την ώρα που είναι o νεότερος μέχρι και σήμερα που έχει κατακτήσει το τρόπαιο και ο μόνος που το έχει κάνει τρεις φορές.

Και να σκεφτεί κανείς πως όλα αυτά δεν θα υπήρχαν στη Βίβλο του ποδοσφαίρου, αν ο Φέολα εμπιστευόταν τον Ζοάο Καρβαλιάες. Ευτυχώς όμως, τόσο για την Εθνική Βραζιλίας, όσο και για την ιστορία του αθλήματος, ο Πελέ συμπεριλήφθηκε σε εκείνη την ομάδα του ‘58, που ο κύκλος της «έκλεισε» με την ονειρική Σελεσάο του ‘70, που αποτέλεσε και το «κύκνειο άσμα» του Πελέ στα Παγκόσμια Κύπελλα.