Ο τζόγος είναι παρόντας στην ιστορία της ανθρωπότητας εδώ και εκατοντάδες αιώνες όπως έχουμε αναφέρει ξανά στο εισαγωγικό άρθρο της ενότητας «Παίξε Υπεύθυνα-Εσύ ορίζεις το παιχνίδι». Έχει γοητεύσει, σαγηνεύσει, διασκεδάσει, αλλά και καταστρέψει. Με λίγα λόγια προκαλεί έντονες συγκινήσεις.
Αυτές οι συγκινήσεις λοιπόν δεν θα μπορούσαν να περάσουν απαρατήρητες στον χώρο του θεάματος. Δεν θα μπορούσαν να μην εμπνεύσουν την καλλιτεχνική φύση του ανθρώπου. Δεν θα μπορούσαν να μην γίνουν θέματα για εξαιρετικές κινηματογραφικές ταινίες. Κάποιες από αυτές μάλιστα άφησαν εποχή και αποτυπώνουν με έναν μοναδικό τρόπο το πάθος του ανθρώπου για τον τζόγο δείχνοντας όλες τις εκφάνσεις του, από τις πλέον νικηφόρες μέχρι τις πιο καταστροφικές.
Ας δούμε λοιπόν μαζί τις κορυφαίες ταινίες που πρωταγωνιστεί ο τζόγος, έτσι όπως τουλάχιστον τις έχουμε κατατάξει εμείς στο μυαλό μας.
Owning Mahoney (Η τυφλή ζαριά του Μαχόνι)
Μπορεί να έχετε όποια άποψη θέλετε και να συμπεριλάβετε σε αυτή τη λίστα όποια ταινία επιθυμείτε, αλλά στο ερώτημα «Ποια είναι η κορυφαία ταινία για τον τζόγο» η δική μας απάντηση είναι απόλυτα ξεκάθαρη και είναι «Η τυφλή ζαριά του Μαχόνι». Ταινία έπος για τον τζόγο.
Ανέβηκε στις κινηματογραφικές αίθουσες το 2003 σε σκηνοθεσία του Ρίτσαρντ Κβιτνιόφσκι. Η ερμηνεία του Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν Σ-Υ-Γ-Κ-Λ-Ο-Ν-Ι-Σ-Τ-Ι-Κ-Η. Δεν είναι τυχαίο ότι τον ρόλο του πρωταγωνιστή που πάσχει από διαταραχή τζόγου τον έχει ένας άνθρωπος που έχασε τη ζωή του από την εξάρτησή του στα ναρκωτικά.
Η ταινία βασίζεται σε αληθινή ιστορία. Ένας τραπεζικός υπάλληλος στον Καναδά δημιουργεί φανταστικούς πελάτες (βλέπετε αρχές της δεκαετίας του 80 όταν συνέβησαν τα περιστατικά δεν περνούσαν όλα από υπολογιστή). Βγάζει δάνεια και καταλήγουν στην τσέπη του και από εκεί στο αγαπημένο του καζίνο.
Πριν φτάσει φυσικά εκεί έχει περάσει από όλα τα παιχνίδια, όπως κάνει η συντριπτική πλειοψηφία των παικτών. Μοναδική στιγμή στην αρχή της ταινίας όταν ο Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν παρακαλάει γονατιστός για μία εύστοχη βολή στο μπάσκετ. «Give me one more, give me one more».
Η ομάδα του κερδίζει το ματς, αλλά κάνει 0/2 βολές σε νεκρό χρόνο και χάνει το χάντικαπ στον μισό πόντο. Η γυναίκα του και η γυναίκα του φίλου του απορούν. Γιατί κάνει έτσι αφού η ομάδα του κέρδισε; Μα φυσικά επειδή είχε ποντάρει σε παράνομο μπουκ χιλιάδες δολάρια στο χάντικαπ. Το πρόσωπο του Χόφμαν τη στιγμή που χάνεται και η δεύτερη βολή είναι τόσο «τσαλακωμένο» σε μία έκφραση που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στη μνήμη μας.
Παίζει σαν τρελός, παίζει τα πάντα, δεν σταματά ακόμη κι όταν κερδίζει εκατομμύρια δολάρια. Ακόμη κι εκείνες τις βραδιές θα βάλει στοπ όταν μηδενίσει για να καταλήξει να τρώει με τον μάγειρα του καζίνο BBQ ribs στις σκάλες υπηρεσίας.
Όπως λέει και ο ιδιοκτήτης του καζίνο: «Μην φοβάστε τον Μαχόνι. Είναι καθαρόαιμο. Θα σταματήσει να παίζει όταν μηδενίσει. Και μετά θα γυρίσει πάλι». Τόσο κυνικά, τόσο αληθινά. Ο Μαχόνι δεν είναι απλά ένας εθισμένος τζογαδόρος. Είναι η επιτομή του τζόγου, είναι ο ίδιος ο τζόγος.
Η στιχομυθία με την ψυχολόγο του, στο κλείσιμο της ταινίας και αφού έχει ήδη καταλήξει στη φυλακή, είναι ότι πιο κοντά σε αυτό που βιώνει ο άνθρωπος που έχει μπλεχτεί για τα καλά στα δίχτυα του τζόγου:
«-Με τι βαθμό θα αξιολογούσες τις συγκινήσεις που σου προσέφερε ο τζόγος με άριστα το 100;
-100
– Με τι βαθμό θα αξιολογούσες τις συγκινήσεις που έζησες εκτός τζόγου με άριστα το 100;
-20»
Απλά αυτό!
.embed-container { position: relative; padding-bottom: 56.25%; height: 0; overflow: hidden; max-width: 100%; } .embed-container iframe, .embed-container object, .embed-container embed { position: absolute; top: 0; left: 0; width: 100%; height: 100%; }
The Rounders (Οι παίκτες)
Λίγο πριν αποχαιρετήσουμε τον προηγούμενο αιώνα ανέβηκε στις κινηματογραφικές αίθουσες η εν λόγω ταινία. Πιο συγκεκριμένα το 1998, ο Τζον Νταλ σκηνοθέτησε δύο από τους κορυφαίους ηθοποιούς της γενιάς τους, τον Ματ Ντέιμον και τον Έντουαρντ Νόρτον. Φοβερές «πινελιές» στην ταινία ο καθηγητής πανεπιστημίου Μάρτιν Λαντάου και ο ψυχικά διαταραγμένος Ρώσος μαφιόζος Τζον Μάλκοβιτς.
Ο Ματ Ντέιμον έχει κόψει από τον τζόγο ή τουλάχιστον έτσι νομίζει. Σπουδάζει στη νομική, μένει με την κοπέλα του, αλλά ο κολλητός του, ο Έντουαρντ Νόρτον βγαίνει από τη φυλακή και το πόκερ ξαναρχίζει.
Ο Νόρτον χρωστά χρήματα στον Τζον Μάλκοβιτς και η ζωή του είναι σε κίνδυνο. Ο Ντέιμον είναι ιδιοφυία στο πόκερ και τον καλεί σε μία παρτίδα όπου κυριολεκτικά παίζονται τόσο η δική του ζωή, όσο και του κολλητού του. Η σκηνή της μονομαχίας τους στο τραπέζι είναι ασύλληπτη. Όπως ιστορικό έχει μείνει και το: «Θα σου κάνω ένα κούτσι, κούτσι» του Μάλκοβιτς (συνοδευόμενος από συγκεκριμένη χειρονομία) στον Ντέιμον. Δείτε τη σκηνή και θα καταλάβετε πολύ καλά τι εννοούμε. Για την ιστορία, ο Ντέιμον κερδίζει τον Μάλκοβιτς και ξεχρεώνει τον φίλο του.
Στο τέλος της ταινίας έχουμε μία μοναδική προτροπή που αν είστε γονιός σίγουρα δεν θα σας αρέσει. Ο Μαρτίν Λαντάου ως καθηγητής του Ντέιμον στο πανεπιστήμιο (με τον οποίο παίζανε κρυφά και παρτίδες πόκερ μαζί με τους άλλους καθηγητές) συμβουλεύει τον μαθητή του να ακολουθήσει το όνειρό του. Λέει χαρακτηριστικά ότι δεν έχει δει άλλο ταλέντο σαν κι αυτόν στο πόκερ. Ο ίδιος (ο καθηγητής) δεν ακολούθησε τα δικά του θέλω, αλλά αυτά των γονιών του και λέει στον Ντέιμον, ότι είναι κρίμα το πόκερ να χάσει ίσως τον κορυφαίο του παίκτη στην ιστορία του παιχνιδιού. Οπότε είναι ώρα να αφήσει τις σπουδές του και να φύγει για το Βέγκας!
Τώρα βέβαια ότι ο Ντέιμον χάνει τον έρωτα της ζωής του, έχει θέσει ήδη μία φορά τη ζωή του σε κίνδυνο και σταματά τις σπουδές, αυτό είναι το τίμημα και εδώ μπαίνουν πολλά ηθικά –και όχι μόνο- ερωτήματα.
.embed-container { position: relative; padding-bottom: 56.25%; height: 0; overflow: hidden; max-width: 100%; } .embed-container iframe, .embed-container object, .embed-container embed { position: absolute; top: 0; left: 0; width: 100%; height: 100%; }
The Gambler – Ο τζογαδόρος
Για πρώτη φορά η ταινία αυτή γυρίστηκε το 1974 με τον Τζέιμς Κάαν στον ρόλο του πρωταγωνιστή. Μετά από 40 χρόνια ακριβώς, ο σκηνοθέτης Ρούπερτ Ουάιατ την έφερε ξανά στο προσκήνιο με πρωταγωνιστή τον Μαρκ Ουόλμπεργκ.
Σαν ταινία, ούτε η original έκδοση, ούτε και το remake μπορούν να συγκριθούν με τις δύο που προαναφέρθηκαν. Έχει όμως το όνομά, έχει και τη χάρη, όσον αφορά το σενάριο και πόσο ξεκάθαρα φαίνεται σε αυτό, η διαταραχή του τζόγου. Στο δίνει in your face και είναι αδύνατον να μην το δεις, να μην το καταλάβεις, ίσως ακόμη και αν δεν έχεις παίξει ποτέ τυχερά παιχνίδια, πόσο μάλλον αν είσαι παίκτης.
Ο πρωταγωνιστής είναι καθηγητής σε πανεπιστήμιο. Γόνος πλούσιας οικογένειας. Η εντυπωσιακή Τζέσικα Λανγκ στον ρόλο της μητέρας του φροντίζει να τον ξεχρεώνει συνεχώς, διότι πολύ απλά ο καθηγητής έχει εθιστεί στον τζόγο. Τα βράδια τα περνά σε λέσχες με παράνομους μπουκ, στοιχηματίζει στα πάντα, ακόμη και από το τηλέφωνο, δεν έχει όριο.
Η μητέρα του τον καλύπτει συνεχώς, αφού φροντίζει να πληρώνει τα χρέη που δημιουργούνται από το παιχνίδι. Με αυτόν τον τρόπο όμως, όχι μόνο δεν τον βοηθά όπως πιστεύει, αλλά τον σπρώχνει ακόμη πιο βαθιά στο πηγάδι του τζόγου.
Μέσα στη δίνη του παιχνιδιού ερωτεύεται μία μαθήτρια του. Γενικά στον τζόγο όλα γίνονται έντονα. Η αδρεναλίνη είναι στα κόκκινα. Δανείζεται από τον έναν τοκογλύφο για να πληρώσει τον άλλον, μέχρι που φτάνει να παίξει τη ζωή τη δική του, αλλά και των ανθρώπων του σε μία παρτίδα! Ναι, ακριβώς αυτό. Τα έπαιξε όλα.
Η ταινία τελειώνει με τον Gambler κερδισμένο, με το κορίτσι δίπλα του και με τις σχέσεις με τη μητέρα του να είναι σε παράξενη φάση από τη στιγμή που αυτή σταμάτησε να του πληρώνει τα χρέη του.
Happy end δύσκολα υπάρχει (βασικά δεν υπάρχει) σε τόσο οξείες φάσεις διαταραχής, αλλά χάριν του σεναρίου το είδαμε και αυτό. Σε κάθε περίπτωση πάντως, το σενάριο και η έξαψη που βιώνει ο Ουόλμπεργκ, ενώ παίζει, ενώ παλεύει να βρει να ξεχρεώσει, καθώς δανείζεται για να «βουλώσει τρύπες, όλα αυτά μαζί αποτυπώνουν ξεκάθαρα και με χαρακτηριστικό τρόπο τι βιώνει ένας τζογαδόρος που έχει ξεφύγει από το υπεύθυνο παιχνίδι και περπατά σε… περίεργα μονοπάτια.
Ξεχωρίσαμε λοιπόν για εσάς τις τρεις κορυφαίες ταινίες για τον τζόγο, τουλάχιστον έτσι όπως είναι στα δικά μας μάτια, όχι μόνο ως κινηματογραφικές δημιουργίες, αλλά και ως τρόπος με τον οποίο ακουμπούν τη διαταραχή του τζόγου.
Υπάρχουν όμως και πολλές άλλες επιλογές
Από εκεί και πέρα, σεβόμαστε κάθε άποψη, αφού τι αρέσει ή τι δεν αρέσει στον καθένα είναι καθαρά υποκειμενικό. Υπάρχουν ακόμη αρκετά αξιόλογες ταινίες με θέμα τον τζόγο, όπως είναι οι Casino, 21, Κρουπιέρης, Molly’s Game, Uncut Gems Ocean 11, Φόβος και παράνοια στο Λας Βέγκας και πολλές άλλες. Όπως αναφέρθηκε και στον πρόλογο, ο τζόγος αποτελεί σημαντική πηγή έμπνευσης στον χώρο της τέχνης και του θεάματος.
Νεκτάριος Οικονόμου
Δημοσιογράφος
Ψυχολόγος, Απόφοιτος UCLAN University, UK
Απόφοιτος Θεραπευτικού Προγράμματος Απεξάρτησης από τα Τυχερά Παιχνίδια
e-mail: [email protected]
